Bữa đó em đưa tôi về thăm quê em.  Em vẫn bảo quê em nghèo lắm, mẹ suốt đời lam lũ với bãi ngô, nong tằm. Rồi em rụt rè gỡ bàn tay mình ra khỏi tay tôi. Có lẽ em ngại cái khoảng cách giữa tôi và em...

Gia đình tôi vốn là gốc Hà Nội đã bao đời nay. Nhưng với tôi, tình yêu chẳng có khoảng cách nào. Cô bé ngốc nghếch! Tôi gõ nhẹ vào cái trán bướng bỉnh của em. Em vẫn lắc đầu từ chối dù tôi biết là em cũng yêu tôi. Tôi đọc được điều đó trong ánh mắt em dịu dàng mỗi khi nhìn tôi. Tôi hỏi vì sao? Em chỉ im lặng không nói. Sự trầm tư của em làm tôi sợ. Tôi biết chắc chắn phải có một lý do nào đó mà em không tiện nói ra.

Quê em nghèo thật. Vẫn còn phải đi đò để qua sông. Lần đầu tiên tôi đi trên con đò bé tí xíu, tròng trành, nước mấp mé mạn thuyền. Em nhìn tôi cười: - Anh không biết bơi đúng không? Tôi ngượng ngùng: - Có, nhưng sông lớn thế này anh bơi không nổi. Ở quê em, trẻ con đứa nào cũng phải học bài học đầu tiên đó là bơi bởi xung quanh bốn bề là nước.

Tôi theo em đi dọc triền đê. Gió quê vi vút qua những rặng tre rì rào. Bỗng em đứng sững lại nhìn xuống chân tôi. Lúc này tôi mới giật mình chẳng hiểu cái gì bám đầy vào hai bên ống quần. Tôi vội lấy tay phủi thật mạnh mà không ra. Em bật cười. Tôi ngây người nhìn em trong nụ cười trong trẻo," Anh nhẹ tay thôi là em đấy". Câu nói của em kéo tôi trở lại, tôi ngơ ngác chẳng hiểu gì. Em hỏi tiếp, "Thế em tên là gì?". Tôi đáp lại ngay vì tôi đã biết rõ mười mươi. Nhưng không, em trêu tôi thì có. Tên em là gì, chẳng phải không có ai biết rõ hơn em và tôi sao. Vậy sao em còn phải hỏi."May"." Vậy anh có biết đây chính là Cỏ May không mà sao anh mạnh tay thế?". Vừa nói em vừa cúi xuống nhẹ nhàng gỡ những bông cỏ may bám vào quần tôi. Rồi em còn ngắt một nắm hoa cỏ may đưa cho tôi.

Thì ra em mang tên một loài hoa rất giản dị, mộc mạc, không hương, không sắc và chỉ miền quê mới có. Em bảo em thuộc về nơi này. Tôi băn khoăn không biết tại sao ngày xưa bố mẹ lại lấy hoa cỏ may để đặt tên cho em. "Đó chính là một câu chuyện rất dài mà em muốn kể anh nghe".

Hai chúng tôi ngồi lại dưới chân đê. Nắng thu nhè nhẹ và em kể tôi nghe. Ngày mẹ sinh ra em cũng chính tại chân đê này. Đêm nước lên, quạnh quẽ hoang vắng, chỉ có mẹ và em. Nhà ông bà ngoại cách đó không xa, chỉ ngay bên kia con đê này, nhưng mẹ không được về nhà vì mang tội không có chồng mà đã có con. Ông ngoại từ mẹ, đuổi mẹ ra khỏi nhà bảo, "không có đứa con hư như thế!". Bà ngoại ngày ngày dấm dúi lúc nắm xôi, khi thì bắp ngô để mẹ có sữa.

Em đã lớn lên bên dòng sông này và cũng chứng kiến biết bao khổ đau, vất vả lẫn tủi nhục của mẹ. Mãi đến năm ông ngoại ốm nặng sắp gần đất xa trời mới cho gọi mẹ con em về. Mẹ quỳ xuống khóc nức nở. Đời người sao lắm nỗi truân chuyên. Từ đó, mẹ con em không phải sống ngoài đê nữa, nhưng chiều nào mẹ cũng dắt em lên đê.

Khi em đủ lớn để hiểu, mẹ đã kể cho em nghe về bố. Năm đó có một nhóm kỹ sư về khảo sát để xây cầu. Mẹ đã quen và đem lòng yêu người thanh niên có dáng người nhỏ nhắn, hiền lành ấy. Hai người đã dự tính sẽ về thưa chuyện với gia đình. Cũng những bông cỏ may giắt đầy gấu quần. Mẹ bảo: “Sau này nếu sinh con gái sẽ đặt tên là May”. Chỉ vài ngày sau đó cơn lũ bất ngờ tràn về dữ dội. Làng phải huy động tất cả thanh niên lên đắp đê để ngăn lũ. Tham gia hôm đó còn có cả toán kỹ sư. Nhưng thật không may, một kỹ sư đã bị lũ quật ngã, cuốn đi. Mẹ choáng váng khi không tìm thấy người ấy.

Rồi người ta cũng tìm được xác và đưa đi. Từ đó không còn ai gặp lại tổ kỹ sư đó nữa và đến giờ vẫn chẳng có chiếc cầu nào được xây nên. Chỉ có mẹ ở lại với bao tủi nhục. Nhưng mẹ vẫn quyết tâm đổi cả cuộc đời mình để giữ lại đứa con như đã từng hứa với người ấy. - Em rơm rớm nước mắt. Tôi biết em rất thương mẹ.

Giờ thì tôi đã hiểu vì sao em bảo em thuộc về nơi này, vì sao em không thể nói em yêu tôi và vì sao em bảo giữa em và tôi là cả một sự cách biệt rất lớn. Đúng, em có rất nhiều lý do để không đến được với tôi. Nhưng em có biết tôi sẽ chẳng dễ dàng chấp nhận đâu trừ khi em không yêu tôi. Chiều đó tôi đi, em tiễn tôi ra bến đò ngang. Tôi im lặng không nói gì vờ như tôi chấp nhận những điều em nói. Tôi thấy mắt em ngân ngấn lệ giấu trong nụ cười buồn. Em cũng lặng im. Chỉ có dòng sông vẫn không ngừng cuộn sóng.

Phải rồi tất cả các dòng sông đều chảy! Con đò đưa tôi sang bên kia sông. Giữa chúng tôi lúc này là dòng sông. Tôi bấm điện thoại gọi cho em, "Hãy đợi anh về nghe, Cỏ May!".

                                                                                                                                                                        T.T.V.N