Trong một ngày làm việc khẩn trương với hai phiên thảo luận về các chủ đề thiết thực, đã có 13 phát biểu tham luận được trình bày, hàng chục ý kiến trao đổi, thảo luận sôi nổi; nội dung các tham luận và các ý kiển trao đổi tập trung vào các vấn đề đang nổi lên ở Biển Đông hiện nay.
Nhiều báo cáo, tham luận đã đưa ra các bằng chứng, căn cứ pháp lý lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; đồng thời chỉ rõ Trung Quốc hoàn toàn không có các chứng cứ để khẳng định chủ quyền của họ đối với hai quần đảo này, lãnh thổ của Trung Quốc kết thúc hướng nam là ở đảo Hải Nam.
Các tham luận đã phân tích các khía cạnh của luật pháp quốc tế liên quan đến thụ đắc lãnh thổ, theo đó có thể kết luận rằng Việt Nam đã xác lập và thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa một các hòa bình, liên tục phù hợp với luật pháp quốc tế. Hành động sử dụng vũ lực của Trung Quốc chiến đóng quần đảo Hoàng Sa năm 1974 và một số bãi ngầm ở quần đảo Trường Sa năm 1988 là hoàn toàn vi phạm luật pháp quốc tế.
Trong các tham luận và các ý kiến thảo luận, các đại biểu cũng đã thảo luận nhiều về tình hình Biển Đông thời gian gần đây; phê phán yêu sách phi lý `đường lưỡi bò` ở Biển Đông, đồng thời chỉ ra rằng việc Trung Quốc đẩy mạnh các hoạt động nhằm thực thi yêu sách `đường lưỡi bò` chính là nguyên nhân gây tình hình căng thẳng trên Biển Đông. Các ý kiến cũng cho rằng việc Trung Quốc thành lập cái gọi là `Thành phố Tam Sa` với vùng biển rộng 2 triệu km2 và đang ráo riết triển khai các hoạt động củng số Tam Sa, ban hành `Điều lệ quản lý trị an biên phòng tỉnh Hải nam` là nhằm khống chế, kiểm soát Biển Đông, đe dọa hòa bình, ổn định và an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông.
Tại hội thảo này, các đại biểu nhất trí cho rằng hòa bình, ổn định, bảo đảm tự do, an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông là lợi ích chung của các nước trong và ngoài khu vực. Các quốc gia ven Biển Đông cần tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982, thực hiện đầy đủ và nghiêm túc Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Các tranh chấp ở Biển Đông cần được giải quyết bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển 1982, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.
Về vấn đề Philippin khởi kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài theo phụ lục 7 của Công ước Liên hợp quộc về Luật biển 1982, các ý kiến tại Hội thảo cho rằng hành động khởi kiện của Philippin là phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.
17 giờ cùng ngày, phát biểu bế mạc Hội thảo, PGS.TS. Phạm Đăng Phước, Hiệu trưởng Trường Đại học Phạm Văn Đồng nhấn mạnh: "Trong cả ngày làm việc hôm nay, chúng ta đã được nghe nhiều ý kiến của các học giả, nhà nghiên cứu có uy tín trên thế giới và Việt Nam. Các đại biểu đã được nghe giới thiệu về các chứng cứ pháp lý, lịch sử về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Ngày mai (28/4/2013) khi các đại biểu ra thăm huyện đảo Lý Sơn sẽ được tận mắt chứng kiến những di tích liên quan đến các chứng cứ lịch sử, pháp lý mà các quý vị đã được nghe ngày hôm nay, đồng thời các quý vị sẽ tham dự Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa được tổ chức hằng năm tại huyện đảo Lý Sơn. Chúng tôi hy vọng rằng các đại biểu sẽ có cơ hội hiểu biết đầy đủ hơn về một trong những lễ hội văn hoá của người Việt Nam đã diễn ra liên tục từ hàng trăm năm nay. Lễ Khao lề Thế lính Hoàng Sa đã trở thành một hoạt động tâm linh ăn sâu vào tiềm thức của người dân địa phương nói riêng cũng như dân tộc Việt Nam nói chung. Quý vị cũng sẽ được chứng kiến các nghi lễ tưởng nhớ các bậc tiền nhân, thành viên của hải đội Hoàng Sa kiêm quản đội Bắc Hải, vâng mệnh triều đình đi thực hiện chủ quyền trên hai quần đảo".
Toàn cảnh Hội thảo:
Thứ bảy, 22/02/2025
